Als Nederlander van Molukse afkomst met twee opa’s die in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) dienden, moest en zou acteur Joenoes Polnaija een rol krijgen in De Oost, de nieuwe film van Jim Taihuttu over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. Na jaren aandringen kreeg hij het voor elkaar.
“Toen het eerste bericht in de krant verscheen, dat Jim 1,8 miljoen euro had gekregen voor deze film, ben ik hem meteen gaan mailen”, vertelt Polnaija aan NU.nl. “Het gaat over mij, over mijn DNA. Ik moest erin.”
Die eerste mail stuurde hij in 2016. Taihuttu, wiens opa ook in Indonesië vocht, antwoordde dat hij Polnaija een seintje zou geven als er auditie kon worden gedaan. Op zijn tweede en derde mail, die Polnaija steeds met een tussenpoos van een jaar stuurde, kreeg de acteur geen antwoord.
“Op mijn vierde mail schreef hij: ‘Sorry Joenoes, alle donkere acteurs komen uit Indonesië’. Toen stuurde ik hem nog één mailtje om te zeggen dat ik er alles aan had gedaan en om hem succes te wensen. Toen kreeg ik om 3.00 uur ’s nachts een reactie met een bericht aan een van de producenten: of die ervoor kon zorgen dat ik auditie mocht doen voor de rol van Samuel. En zo ben ik erin gerold.”
Al voor hij auditie deed, begon Polnaija met trainen, het kijken van films en het lezen van boeken over Indonesië. “Ik ging ook verhalen halen bij mijn familie, want mijn beide opa’s waren KNIL-militairen. Eentje zat zelfs in die groep uit de film.”
‘De verhalen die werden verteld gingen alleen over leuke dingen’
Die groep was het Depot Speciale Troepen (DST), onderdeel van het KNIL, onder leiding van kapitein Raymond Westerling (Marwan Kenzari in De Oost). Eind 1946 kreeg deze groep de opdracht om het eiland Zuid-Celebes (nu Zuid-Sulawesi) te ‘pacificeren’. Dat gebeurde met harde hand.
Zijn opa’s zelf kon Polnaija niet meer spreken. “De opa die in de groep zat overleed vrij jong, dus die heb ik nooit gekend. De ander overleed toen ik dertien was. Maar over die gebeurtenissen werd minimaal gesproken. Als het al zo was, ging het meer over de leuke dingen, zoals de dancing in de stad, want het waren allemaal boerenjongens. Dat soort verhalen kreeg je eerder te horen dan de dingen die ze moesten doen als militair.”
Hoe meer hij over het onderwerp las, hoe meer vragen er rezen bij Polnaija. “Ik vroeg me telkens af: hoe zou opa dit hebben gedaan, hoe voelde hij zich? Toen we aan het draaien waren, kreeg ik heel veel begrip voor die mannen. Ik snapte waarom ze naderhand zwegen en hoe het moest voelen om aan een oorlog deel te nemen. Ik heb mijn opa’s leren kennen door dit te doen.”
Volgens de acteur bestaat er vaak een eenzijdig beeld van mensen. “Wat ik vooral heb mogen leren en ervaren is dat het allemaal mensen zijn, of je nou aan de kant van Nederland of de Indonesiërs stond. Je bent niet alleen een killer, je bent ook nog een mens met emoties. Die voelden wij als acteurs en dat was ‘nep’, maar voor mijn opa’s was dat echt.”
Dat hij na de opnamen en alles wat hij nu weet niet meer met zijn opa heeft kunnen praten, vindt Polnaija niet erg. “Hij was er toch bij, snap je. Ik heb hem alsnog al mijn vragen kunnen stellen en die zijn beantwoord, maar dan op een andere manier. Ik heb even in zijn schoenen mogen staan.”
De Oost is vanaf 13 mei te zien op Amazon Prime Video.
Bron : nu.nl joenoes-polnaija-deed-alles-voor-rol-in-de-oost-gaat-over-mij-mijn-dna