De Molukse grafrechtenkwestie ontpopt zich als een zorgenkindje voor de gemeente Epe. De gemeenteraad bepaalde in september dat voormalige strijders van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger gratis grafrecht moet worden verleend. Door corona blijkt dat nog niet steeds gelukt. Uit onvrede over de voortgang dreigt de Molukse organisatie Maluku4Maluku naar de Veteranenombudsman te stappen.
De gratis grafrechten zijn bedoeld als postuum eerbetoon aan de KNIL-Ambonezen, na maatschappelijke verontwaardiging over hoe slecht de oud-militairen zeventig jaar geleden werden behandeld nadat ze op transport waren gesteld naar Nederland. Een groot aantal burgemeesters, onder wie Tom Horn van Epe, riep vorig jaar de regering op om het leed te erkennen dat de oud-strijders is aangedaan. Ze noemden de ontvangst en behandeling van de Molukkers ‘Nederland onwaardig’.
Belangrijk gebaar
Al sinds 2020 praat de Eper gemeenteraad over gratis grafrechten, om via de laatste rustplaats een belangrijk gebaar te maken naar de Molukkers die woonden in het barakkenkamp dat in 1958 werd gebouwd in Vaassen. Begin vorig jaar riepen D66 en CDA het college van B en W op om contact te zoeken met de Vaassense Molukse gemeenschap.
Een VVD-voorstel om de gratis grafrechten nog voor de verkiezingen te regelen kreeg in september unanieme bijval. Hoewel de verkiezingen al volgende maand zijn, is dat echter nog steeds niet gebeurd. Het gemeentebestuur noemt corona als belangrijkste oorzaak.
Hard getroffen
De coronacrisis heeft de lokale Molukse gemeenschap hard getroffen, legt gemeentewoordvoerder Korstiaan van Vliet uit. ,,Veel mensen zijn geveld door dit virus, er is zelfs een aantal sterfgevallen geweest. Corona maakte het onmogelijk en onwenselijk om bijeenkomsten te organiseren voor grafrechthebbenden, om hen te informeren en hun inbreng te inventariseren.’’
,,Om die reden hebben we er voor gekozen om een brief te sturen naar de grafrechthebbenden, om toch inbreng te krijgen. Tot op dit moment zijn er onvoldoende reacties binnengekomen om het beleid goed vorm te kunnen geven. Dat is spijtig,’’ aldus Van Vliet, die de grafrechtenkwestie een ‘gevoelige zaak’ noemt.
Nu de coronamaatregelen zijn versoepeld en bijeenkomsten weer mogelijk zijn, worden die op korte termijn gehouden in het Vaassense wijkgebouw Balai Pusat. Alle grafrechthebbenden krijgen daarvoor een uitnodiging. Het college van B en W hoopt daar voldoende input te krijgen om een voorstel te kunnen uitwerken.
Twee stromingen
De gemeenteraad gaf in september aan dat burgemeester en wethouders het regelen van de grafrechtenkwestie tevens moeten aangrijpen om twee kampen binnen de Molukse gemeenschap samen te brengen. Dat zijn de ‘wijkraad in oprichting’ Berkenoord 2 en belangenorganisatie Maluku4Maluku, dat opkomt voor eerste en tweede generatie Molukkers. Beide maken zich in de gemeente Epe sterk voor de gratis grafrechten.
Van samen optrekken is echter geen sprake. Er ontstond juist een conflict over wie het gehoopte succes op zijn conto mag schrijven.
Opheldering
Maluku4Maluku vroeg de gemeente vorige week per e-mail opheldering. Frontman Leo Reawaruw deed een hernieuwd verzoek – ‘of moet men spreken over een eis?’ – om een gesprek met de gemeente over de afhandeling en uitvoering van de KNIL-gravenkwestie. Daarbij gaf hij aan naar de Veteranenombudsman te zullen stappen en claimde hij dat Maluku4Maluku ‘rechthebbende’ is in dit dossier en niet Berkenoord 2.
Waarom is de gemeente nog niet met met Maluku4Maluku in gesprek? Wíl de gemeente wel met Maluku4Maluku praten? Als antwoord daarop wijst de gemeente slechts op wat er inmiddels wél is gedaan, waaronder ‘afstemming met de wijkraad in oprichting’, het ‘andere kamp’ dus. ,,Er is vanuit de wijkraad een brief gestuurd aan de bij ons bekende grafrechthebbenden over de stand van zaken en om te inventariseren’’, geeft gemeentewoordvoerder Van Vliet aan.
Om ‘een gedragen besluit te kunnen nemen’ roept de gemeente de direct belanghebbenden wel ‘nogmaals op om samen op te trekken’.
Excuses
Behalve over de grafrechtenkwestie wil Maluku4Maluku ook met burgemeester Horn in gesprek over de eis dat de gemeente excuses maakt voor de gewelddadige ontruiming van het Vaassense barakkenkamp in 1976 en daaraan gekoppeld financiële compensatie voor negen gedupeerde gezinnen. Ondanks dat die eis in meerdere e-mails is gesteld en ook hierin de stap naar de Veteranenombudsman wordt aangekondigd, heeft Epe nog geen gesprek toegezegd. De vraag waarom niet, beantwoordt de gemeente niet.